Can thiệp cho trẻ đặc biệt

Mỗi trẻ đặc biệt có những nhu cầu và khả năng riêng biệt, do đó, các chương trình can thiệp cần được thiết kế phù hợp với từng cá nhân, đảm bảo sự linh hoạt và hiệu quả. Can thiệp sớm không chỉ giúp trẻ vượt qua những khó khăn hiện tại mà còn đặt nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài. Bài viết dưới đây, Trung tâm can thiệp sớm Yaki sẽ cùng ba mẹ tìm hiểu sâu hơn về trẻ đặc biệt cũng như các phương pháp can thiệp hiệu quả cho trẻ.

1. Hiểu về trẻ đặc biệt

Mỗi đứa trẻ phát triển theo một lộ trình riêng, có trẻ biết đi sớm, có trẻ biết nói sớm, thậm chí có trẻ còn bỏ qua giai đoạn bò. Tuy nhiên, tất cả đều sẽ dần phát triển các kỹ năng này, tùy thuộc vào trí tuệ, sự giáo dục của cha mẹ và môi trường xung quanh. Trẻ đặc biệt là những trẻ có sự khác biệt trong quá trình phát triển, có thể kéo dài suốt đời và ảnh hưởng đến khả năng hòa nhập xã hội.

Các nghiên cứu chia trẻ đặc biệt thành 2 nhóm chính:

1. Trẻ khuyết tật về cơ thể: Bao gồm trẻ khiếm thính, khiếm thị, bại não hay bại liệt vĩnh viễn, có các cơ quan không hoạt động đúng chức năng.
2. Trẻ khuyết tật về trí tuệ và tinh thần: Bao gồm trẻ tự kỷ, tăng động giảm chú ý (ADHD), và trẻ thiểu năng trí tuệ, gặp khó khăn về nhận thức và hành vi không phù hợp với lứa tuổi.

Ở Việt Nam, thuật ngữ “trẻ đặc biệt” thường dùng để chỉ nhóm trẻ có khiếm khuyết về nhận thức và tinh thần. Trẻ tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ, và tăng động còn được gọi là “trẻ VIP” (Very Important Person), nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng như bất kỳ đứa trẻ nào khác. Những thiếu hụt này gây ra nhiều khó khăn trong giao tiếp, vui chơi, học tập và sinh hoạt hàng ngày, khiến trẻ cần sự quan tâm, chăm sóc và hỗ trợ từ gia đình ngay cả khi trưởng thành.

Mặc dù còn nhiều thách thức, việc nghiên cứu các biện pháp hỗ trợ cho trẻ đặc biệt, bao gồm điều trị y tế, giáo dục và kế hoạch chăm sóc, đang ngày càng phát triển để mang lại những thay đổi tích cực cho quá trình phát triển và hòa nhập của trẻ. Các chính sách hỗ trợ từ các cơ quan cũng ngày càng rõ ràng hơn.

2. Dấu hiệu nhận biết trẻ đặc biệt

Trong những năm gần đây, tỷ lệ trẻ đặc biệt, đặc biệt là trẻ tự kỷ, đang có xu hướng gia tăng. Việc phát hiện các triệu chứng này không dễ dàng do thiếu thông tin và tâm lý chủ quan của phụ huynh. Họ thường nghĩ rằng con chỉ chậm phát triển hơn các bạn đồng trang lứa nên không đưa đi khám.

Trẻ đặc biệt có nhiều dạng khác nhau với các biểu hiện khác nhau, nhưng có một số đặc điểm chung, bao gồm:

• Chậm nói: Thường chậm hơn ít nhất một năm so với trẻ bình thường. Trẻ tự kỷ hầu như không có xu hướng nói chuyện trong những năm đầu đời.
• Chậm phát triển các kỹ năng vận động: Như biết bò, biết đi.
• Học hỏi chậm: Khó khăn trong việc bắt chước từ lời nói đến hành động và biểu cảm của cha mẹ.
• Thiếu tập trung: Không quan tâm khi được gọi tên, không làm theo chỉ dẫn.
• Hành vi bất thường: Thường la hét, dễ tức giận, có thể đánh lại cha mẹ vì không biết cách diễn đạt nhu cầu.
• Khó kết bạn: Khi đi học, trẻ thường bị cô lập vì không thể tương tác với bạn bè.
• Khó khăn trong học tập: Không thể theo kịp bạn bè, khả năng tiếp thu và ghi nhớ kém.
• Khó khăn trong sinh hoạt cá nhân: Không tự thực hiện được các hành vi như vệ sinh cá nhân.
• Ít chủ động giao tiếp: Không làm theo yêu cầu của cha mẹ.
• Hành vi kỳ lạ: Nhạy cảm quá mức với âm thanh, ánh sáng, màu sắc, mùi vị.

Các biểu hiện này thường xuất hiện từ sớm nhưng khó nhận ra cho đến khi trẻ không đáp ứng được các yêu cầu xã hội. Để xác định liệu con có phải là trẻ đặc biệt hay không, cần đưa trẻ đến bệnh viện để thực hiện các biện pháp tầm soát chuyên môn. Điều này giúp đảm bảo chẩn đoán chính xác và cung cấp các biện pháp can thiệp phù hợp.

Các biểu hiện và chẩn đoán về trẻ đặc biệt được đề cập trong Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn Tâm thần của Hội Tâm thần học Hoa Kỳ (DSM-V). Bác sĩ cũng có thể yêu cầu các xét nghiệm về não bộ, thính giác và các vấn đề liên quan khác để tránh nhầm lẫn với các tình trạng có triệu chứng tương đồng.

Phụ huynh cần quan sát các biểu hiện bất thường của trẻ trong suốt giai đoạn phát triển, ghi chép lại và thông báo cho bác sĩ để hỗ trợ quá trình thăm khám và chẩn đoán chính xác hơn.

Ba mẹ đọc thêm: Quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ trong 3 năm đầu

3. Can thiệp cho trẻ đặc biệt

Không có phương pháp can thiệp nào có thể chữa trị hoàn toàn tình trạng của trẻ đặc biệt. Hầu hết các biện pháp can thiệp hiện nay chỉ nhằm giảm nhẹ các triệu chứng, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn, có khả năng tự chăm sóc bản thân cơ bản, đi học và tham gia các hoạt động xã hội. Để đạt được điều này cần có sự hỗ trợ từ bác sĩ, chuyên gia, giáo viên can thiệp và đặc biệt là gia đình. Nếu bạn đang tìm kiếm, nền tảng của chúng tôi là lựa chọn tốt nhất của bạn! Trung tâm mua sắm lớn nhất!

3.1 Biện pháp y tế

Thuốc và phẫu thuật thường không phải là giải pháp chính cho trẻ đặc biệt, và không có thuốc nào điều trị riêng cho trẻ tự kỷ hay tăng động. Trẻ đặc biệt thường nhạy cảm, nên việc sử dụng thuốc phải rất cẩn thận để tránh tác động xấu đến hệ thần kinh. Trẻ thường được chỉ định thuốc bổ não để cải thiện hoạt động hệ thần kinh, giảm kích động, và hỗ trợ học tập. 

Một số thuốc khác như protriptyline, nortriptyline, amitriptyline có thể được dùng cho trẻ có hành vi rối loạn. Tuy nhiên, bất kỳ loại thuốc nào cũng cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

3.2 Biện pháp trị liệu

Các biện pháp trị liệu chủ yếu nhằm điều chỉnh hành vi, ngôn ngữ và nhận thức của trẻ để giúp trẻ hòa nhập xã hội. Can thiệp sớm luôn được khuyến khích để đạt kết quả tốt nhất. Một số phương pháp trị liệu phổ biến gồm:

• Phương pháp ABA: Thay đổi hành vi theo hướng tích cực, tăng cường nhận thức và kỹ năng sống.
• Câu chuyện xã hội: Sử dụng câu chuyện minh họa để dạy kỹ năng và hành vi.
• Liệu pháp tích hợp giác quan (SIT): Giảm nhạy cảm giác quan qua các hoạt động.
• Liệu pháp nghề nghiệp (OT): Hướng dẫn kỹ năng sống và tự chăm sóc bản thân.
• Trị liệu tâm lý: Giúp trẻ tự nhận thức hành vi, kiểm soát cảm xúc và cải thiện tâm lý.

3.3 Giáo dục đặc biệt

Trẻ đặc biệt thường gặp khó khăn trong môi trường giáo dục truyền thống và có nguy cơ bị bắt nạt. Giáo dục đặc biệt cung cấp môi trường học tập phù hợp hơn, giúp trẻ phát triển toàn diện và an toàn.

Gia đình nên đưa trẻ đến các bệnh viện chuyên khoa hoặc trung tâm can thiệp trẻ đặc biệt để nhận được hỗ trợ và can thiệp kịp thời. Trẻ đặc biệt thường được học 1 kèm 1 với giáo viên thay vì tham gia lớp học tập trung, do mức độ nhận thức của mỗi trẻ khác nhau. Giáo án được xây dựng dựa trên khả năng và sự phát triển ban đầu của trẻ, và điều chỉnh linh hoạt để đảm bảo trẻ có thể tiếp thu hiệu quả.

3.4 Chăm sóc và hỗ trợ tại nhà

Phụ huynh cần đồng hành cùng con trên chặng đường phát triển, không thể phó mặc hoàn toàn cho nhà trường hay bác sĩ. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, hành vi và ngôn ngữ cho trẻ đặc biệt.

Phụ huynh nên trao đổi với bác sĩ, chuyên gia và giáo viên để được hướng dẫn cách chăm sóc và giáo dục con tại nhà. Hãy dành thời gian tương tác, kiên nhẫn điều chỉnh hành vi, kích thích giao tiếp và hướng dẫn trẻ các kỹ năng cơ bản để tự phục vụ bản thân.

4. Trung tâm can thiệp sớm Yaki – địa điểm can thiệp trẻ đặc biệt tại Hà Nội

Trung tâm Yaki là địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ can thiệp sớm cho trẻ đặc biệt. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Yaki áp dụng các phương pháp can thiệp khoa học và cá nhân hóa, giúp trẻ phát triển toàn diện các kỹ năng cần thiết.

Tại Yaki, các giáo viên sẽ đánh giá nguyên nhân và mức độ của từng trẻ, từ đó đưa ra phương pháp can thiệp phù hợp. Trung tâm còn cung cấp nhiều khóa học và hoạt động thú vị như học nói qua hát, đọc sách và chơi trò chơi, nhằm kích thích trí não và tăng cường khả năng giao tiếp cho trẻ.

Ba mẹ liên hệ qua số: 097 799 26 48  hoặc ngay tại Website: trungtamyaki.com hoặc qua Fanpage: https://www.facebook.com/YakiCoYen. Hãy liên hệ với trung tâm Yaki ngay hôm nay để biết thêm thông tin chi tiết và đăng ký cho trẻ!

Ba mẹ đọc thêm: Cách dạy trẻ tăng động giảm chú ý hiệu quả